Danmarkimi suliffeqarfinnut hackerilluni saassussinerit amerliartorput. Suliffeqarfiit 25 %-ingajaat 10-49-nik sulisoqartut IT-mik isumannaallisaanerat 2021-p ingerlanerani ajoquserneqarput. SMV Danmarkimit misissuinerup tamanna takutippaa.
Comby-imi tamanna uagut aamma malugaarput. Siunnersortigut hackerinit saassunneqaratarsinnaanerup annikillisarnissaa pillugu suliffeqarfinnit ullut tamaasa saaffigineqartarput.
Internetsimi isumannaallisaanerup eqqumaffiginissaa pissutissaqarpoq. Hackerit saassussinerat Nunani Avannarlerni suliffeqarfinnut agguaqatigiissillugu 16,5 millioner koruuninik naleqarpoq, taamaammallu IT-mik isumannaallisaanermut aningaasaliineq iluaqutaalluarsinnaalluni.
Suliffeqarfinni isumannaallisaanermik suliaqarnissaq qanoq aallartissallugu nalornisigigukku sukkut aallartinnissannut paasisaqarnerullutillu siunnersorneqarit.
Phishing, spoofing, MFA aamma BCDR: IT-mik isumannaallisaanermi taaguutit ilikkakkit
IT-mik isumannaallisaanermi internetsimilu pinerlunnermi taaguutit tekniskiusut amerlapput. Taaguutit toqqakkagut paasisaqarfiginiassagakkit uani nassuiaateqarpugut:
Phishing:
Phishing e-mail SMS-ilu aqqutigalugit pisarpoq taakkulu atorlugit hackerip paasissutissaataatinnik isertortunik ingerlatitseqqitsinniarsaralutit sianiinaarniarsarissavaatit, soorlu nittartakkanut isissutit, atuisutut atit, kode isissutissaq, aningaaserivimmut paasissutissat imaluunniit NemID. Hackeri nalinginnaasumik nassiussisumit ilisarnartumit soorlu SKAT-imit Netbankimiilluunniit nassiussisuusaartarpoq.
Spoofing
Spoofingimi internetsikkut pinerluttup e-mailimi, SMS-imi imaluunniit oqarasuaatip normuani eqqunngitsumik nassiussisuusaartarpoq tigusisoq salloqittarniarlugu. Internetsimi pinerluttoq tatigisamit nassiussisuusaartarnera nalinginnaavoq, assersuutigalugu suleqatimit, pisortamit imaluunniit suliffeqarfimmit tatigisannit.
MFA – Multi Factor Authorization
Multi Factor Authorization iserniarnermi ingerlatassaavoq, tassani internetsimi kontonnut iserniarnerni kinaanernik uppernarsaasussaallutik. Tofaktorgodkendelse – marloqiusamik akuersinertut taaneqarsinnaasoq – aqqutigalugu tamanna pissaaq, tassani kontomut isernissamut paasissutissat kiisalu kode immikkuullarissoq, assersuutigalugu sms imaluunniit app aqqutigalugit pissarsiarisat, allattussaallugit.
Ransomware-imik saassussineq
Ransomware software-iuvoq ajoqutaasartoq, aamma malmware-itut ilisimaneqartoq, taassumallu qarasaasiat parnaartarpaa fil-iutitillu paasiuminaallisarlugit, iseqqissinnaanngornissannullu akiliinissat piumasaqaatigineqarluni.
BCDR – Business Continuity Disaster Recovery
BCDR ajornartooratarsinnaanermut pilersaarutaavoq suliffeqarfiit hackerinit saassunneqassappat atorneqarsinnaasoq. Ajornartooratarsinnaanermut pilersaarummi hackerinit saassunneqarnissap pinaveersaartinneqarnissaanut sunniutillu annikillisarnissaannut aalajangersimasumik iliuusissat allassimapput, suliffeqarfinnilu IT-mik isumannaallisaanerup pitsaanerulernissaanut iluaqutaasinnaalluni.
Ajutoortoqannginnerani back up-eqarnissat isumagiuk
Siorasaarutaaratarsinnaasut pinaveersaalersinnagit massakkut paasissutissaatitit ingerlatatillu tamaasa back up-eqartinnissaat isumageqqaassavat. Back up-eqaruit hackerinit saassunneqarnerup kinguneri annikinnerussapput ajornartoornerullu kingorna suliffeqarfivit ingerlaannarsinnaanissaa qulakkeersinnaallugu.
Pingaartumik ransomware-init saassunneqarnermi, tamatumani qarasaasianni fil-it paasissutissallu parnaarneqarlutillu paasiuminaallisarneqarlutik, suliffeqarfiup ingerlataanik pisariaqartinneqartunik back up-eqarnissaq pingaaruteqarpoq.
Back up-eqareeraluarlutit ilumut atorneqarsinnaanera qulakkeerniarlugu akuttunngitsumik misilittartarnissaa isumassarsiatsialaavoq. IT-mik isumannaallisaanermut tunngatillugu toqqissisimanissaq pingaaruteqarpoq, tamatumanilu back up-it immikkullu ilisimasalimmit ikiorneqarsinnaaneq iluaqutaassaaq.
Aallaaviit ilisimajuk: IT-mik massakkut isumannaallisaanerit misissoqqissaaruk
Back up-itit ilisimallualerukkit aatsaat suliffeqarfinni IT-mik isumannaallisaanermik tamakkiisumik isiginnissinnaalissaatit.
Comby-imit misissueqqissaarnermik aallartitsinissaq innersuussutigiuaannarparput, taamaalillutit aallaaviit siooranartullu pingarnerit ilisimalissagakkit. Taamaliornikkut internetsikkut pinerluttunit suliffeqarfinnut aqqutissarsinissamik suli periarfissaqartitsiinnarluni ataasiakkaanik aaqqiigallaqattaarnerit pinngitsuussavatit.
Tamakkiisumik takunnissinnaalernissaq nammineerlutit aallartissutigerusukkukku tulliuttut ingerlannissaat innersuussutigissavagut:
- Paasissutissat systemillu pigisatit pingaarnerit tamakkiisumik takusinnaalikkit. Hackerinit saassunneqarnermi suliani pingaarnerpaamut suut sunnerneqarnerpaassappat?
- Serverit, systemit firewalls-illu misissukkit. Nutarterneqarsimanngippata iluarsaanneqartarnissaannullu aalajangersimasumik aaqqissuussisimanngikkussi taakkunani aqqutissaneqqajaasarpoq.
- Sulisuvit ileqqui pissusilersortarnerallu isummerfigikkit. Mailit pasinartut takusinnaavaat kodellu isissutissat nukittuut atortarpaat? IT-mik isumannaallisaanermut politikkimik immaqa pisariaqartitsivusi.
Suliniutitit IT-mik isumannaallisaanermut politikki atorlugu aaqqissuutikkit
Misissueqqissaarnerup IT-mik isumannaallisaanermi aallavissi takutissavaa. Pissutsit massakkut qanoq isikkoqarnerannik immaqalu qanoq tassunga pisimanissinnik tamakkiisumik takutitsissaaq.
Kisianni aallaavissi inerisaqqissagussiuk suliniutit suleriaatsillu aaqqissuutissavasi IT-mik isumannaallisaanersi siunissami pitsaalluinnartumik inissisimatinniarlugu. Taamaaliorsinnaavusi IT-mik isumannaallisaanermut politikkimik allallusilu sulisunik ilinniartitsinikkut.
Internetsimi isumannaallisaanissinni sulisut pitsaasumik pissuseqarnissamik attassinissaannut kissaatigisasi politikkimi allattorsimasariaqarput.
“Iliuuserisassat iliuuserisassanngitsullu” pillugit ersarissunik aalajangersimasunik assersuuteqaritsi. IT- mik isumannaallissaanermut politikkissinni akisussaasut aalajangersimasut aamma taaneqarsimasariaqarput, IT-mik isumannaallisaaneq pillugu apeqquteqarunik sulisut ilisimajuaannarniassammassuk.
Naatsorsuutigisassinnik sulisut aamma ilinniartittariaqarpasi. Politikkimik nammineerlutik atuarnissaat imaluunniit ulluinnarni ulapaarfiusumi pisariaqarfiatigut uteqattaariffigineqarsimasarnissaat naatsorsuutiginngisaannaruk.
Suliffeqarfinni internetsikkut isumannaallisaaneq qanoq pitsanngorsarsinnaanerit pillugu paasisaqarnerorusukkuit Comby-ip ikiorsinnaavaatit. Ernumassutissaqannginneq kiffartuussinertut taavarput.